نکات مهم درباره بهداشت دهان و دندان در دوران بارداری
نکات مهم درباره بهداشت دهان و دندان در دوران بارداری
اصولاً پزشکان توصیه می‌کنند بارداری ناگهان و بی برنامه نباشد و از چند ماه قبل برای آن برنامه ریزی شود.از تغذیه صحیح و خوردن مکمل های غذایی گرفته تا درمان بیماری های احتمالی. مراجعه به دندانپزشک هم باید در همین برنامه‌ریزی قرار بگیرد. مهم نیست مشکل دندانی دارید و احساس درد می‌کنید یا نه، همین که تصمیم به بارداری گرفتید باید سراغ دندانپزشک تان بروید تا همه هایتان را معاینه کند و پوسیدگی ها ترمیم شود. گاهی ممکن است یک پوسیدگی سطحی وجود داشته باشد و هیچ درد یا آزاری از آن احساس نکنید ولی همین مشکل کوچک در دوران بارداری می‌تواند به دردی غیرقابل تحمل تبدیل شود و امان تان را ببرد.
مشکلاتی که ناگزیر است
زمان بارداری بعضی از مشکلات خواه نا‌خواه برای دهان و دندان ها به وجود می‌آید که بخشی از آن به دلیل تغییرات هورمونی است. از آغاز دوران بارداری سطح بعضی هورمون ها در بدن تغییر می‌کند و همین تغییرات هورمونی باعث پر خونی در رگ ها می‌شود. لثه های پر خون یکی از مشکلاتی است که زنان در دوران بارداری با آن مواجه می‌شوند.
در این زمان لثه ها حساس هستند و خیلی زود دچار خونریزی می‌شوند. البته پر خونی لثه در دوران بارداری یک مشکل طبیعی است ولی التهاب لثه می‌تواند باعث حساسیت لثه ها و دردناک شدن آن‌ها شود و بنابراین خانم های باردار با ملایمت مسواک بزنند یا از نخ کشیدن دندان ها امتناع کنند که عواقب آن باقی ماندن ذرات غذا لا‌به‌لای دندان ها و پوسیدگی تدریجی دندان ها در قسمت‌های پایینی است.
از سوی دیگر در دوران بارداری بخشی از مواد معدنی برای رشد جنین مصرف می‌شود و کمبود مواد معدنی برای مادر را در پی دارد. البته پر خونی بدن هم به کاهش غلظت مواد معدنی کمک می‌کند. کمبود کلسیم، فسفر و فلوراید می‌تواند روند پوسیدگی دندان ها را سرعت ببخشد و برای مادری که دندان های سالمی ندارد، دردسرساز شود.
بهداشت مضاعف لازم است
با توجه به شرایط خاص دوران بارداری که دندان ها بیش از قبل مستعد پوسیدگی هستند باید مادر مراقبت ویژه از دندان ها داشته باشد. مسواک زدن و نخ کشیدن دندان ها بعد از هر وعده غذایی اگرچه در هر شرایطی مهم است ولی در دوران بارداری اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و باید با دقت بیشتری انجام شود. استفاده از دهان شویه هم برای زنان باردار ضروری است. البته محلول های دهان شویه که مخصوص دوران بارداری باشد وجود ندارد ولی دهان شویه های معمول که در شرایط عادی توصیه می‌شوند، برای این دوران هم مناسب است. فقط باید دقت شود دهان شویه ای که انتخاب می‌شود غیر الکلی باشد.
توصیه به مادران باردار این است که بعد از هر مسواک زدن و به خصوص شب ها قبل از خواب حتما از دهان شویه استفاده کنند. یکی دیگر از مشکلاتی که در دوران بارداری خانم ها با آن درگیر می‌شوند بوی بد دهان است که آن هم غیر طبیعی نیست ولی با استفاده منظم از مسواک، نخ دندان و دهان شویه می‌توان این مشکل را بر طرف کرد. التهاب و پر خونی لثه ها گاهی تا دوران شیردهی هم ادامه دارد. این التهاب نیازی به درمان ندارد و خود به خود برطرف می‌شود ولی پوسیدگی دندان ها را سرعت می‌بخشد.
۳ ماهه های خطرناک
۳ ماه اول بارداری، ۳ ماه خطرناکی است و عملیات ترمیمی یا کشیدن دندان می‌تواند به جنین آسیب وارد کند. مواد بی حسی از یک سو و استرس دندان پزشکی از سوی دیگر سلامت جنین را به خطر می‌اندازد. معمولا نشستن روی یونیت دندان پزشکی و قرار گرفتن در آن شرایط به خودی خود اضطراب زاست و در دوران بارداری این اضطراب بیشتر خواهد بود. در ۳ ماه اول استرس برای جنین خیلی مضر است و به همین دلیل دندان پزشک سعی می‌کند کاری روی دندان انجام ندهد.
۳ ماه آخر هم ۳ ماه خطرناکی محسوب می‌شود، چون اضطراب در این ماه‌ها می‌تواند زایمان زودرس در پی داشته باشد. ۳ ماه میانی بارداری جنین در رحم محکم تر شده و نسبت به ماه‌های دیگر کم خطرتر است ولی باز هم هر کاری باید با احتیاط انجام شود. البته طبیعی است که در طول دوران بارداری احتمال دندان درد شدید برای هر کسی می‌تواند وجود داشته باشد و اگر پیش بیاید قابل تحمل نیست. در چنین شرایطی بهترین راه‌حل مراجعه به دندانپزشک است.
معمولا در این مواقع اگر درد شدید باشد با مشورت دکتر متخصص زنان استامینوفن ساده تجویز می‌شود و روی دندان پانسمان قرار داده می‌شود تا درد آن آرام شود. به این ترتیب مادر می‌تواند تا پایان دوران بارداری با دندان پوسیده مدارا کند و بعد از زایمان درمان ترمیمی را آغاز کند. البته در بعضی مواقع که دندان درد شدید است و عصب دندان آسیب دیده درمان‌های خاص و محافظه کارانه‌ای انجام می‌شود و عصب را نیمه از بین می‌برند تا درد آرام شود. اگر دندانپزشک مجبور به استفاده از مواد بی حس کننده باشد از موادی استفاده می‌شود که حاوی لیدوکائین ساده است و اپی نفرین ندارد، چون اپی نفرین با انقباضاتی که ایجاد می‌کند، مشکل ساز خواهد شد.
مراقبت از دندان با سبزیجات
همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. معمولا در دوران بارداری پزشک زنان توصیه‌های لازم را به مادر می‌کند تا کمبود مواد معدنی جبران و استحکام دندان ها حفظ شود. در این دوران بیشتر پزشکان با توجه به وضعیت مادر مصرف کلسیم و ویتامین C را توصیه می‌کنند و مادران نباید در مصرف این داروها سهل انگاری کنند، چون علاوه بر سلامت و رشد نوزاد سلامت دندان ها هم به این موضوع وابسته است.
در کنار مصرف قرص های ویتامین و مواد معدنی تغذیه مناسب هم اهمیت ویژه ای دارد. زنان باردار باید مواد غذایی سرشار از کلسیم را بشناسند و در رژیم غذایی شان بگنجانند. کرفس، هویج و کلم، به خصوص کلم بروکلی، منابع خوبی برای کلسیم هستند. چغندر قرمز هم کلسیم قابل توجهی دارد و معمولا خوردن لبو توصیه می‌شود. در کل سبزی هایی که ساقه زیرزمینی دارند و ساقه آن‌ها مصرف می‌شود مواد معدنی بیشتری از خاک جذب می‌کنند و منابع بهتری برای جبران کمبودهای دوران بارداری هستند.
خود درمانی ممنوع
بعضی ها فکر می‌کنند داروهای گیاهی هیچ ضرری ندارند. گرچه این داروها نسبت به داروهای شیمیایی کم عارضه تر هستند ولی نمی‌توان مطمئن بود که هیچ ضرری نداشته باشند. مثلا گل میخک که برای تسکین درد دندان توصیه می‌شود به دلیل داشتن ماده شیمیایی اوژنول می‌تواند تحریک کننده باشد. اسپری های بی حس کننده خانگی هم معمولا الکل دارند و می‌توانند برای مادر و جنین خطر ایجاد کنند. بهتر است زنان باردار سراغ این روش ها نروند و در صورت بروز دندان درد به دندانپزشک مراجعه کنند.
مواردی پیش آمده که مادر چون فکر می‌کند در این شرایط دندان پزشک هیچ کاری نمی‌تواند برای او انجام دهد به درمان های خانگی آسیب رسان رو می‌آورد و دندانی که با یک پانسمان ساده می‌توان تا پایان بارداری حفظش کرد و بعد به ترمیم آن پرداخت به حدی می‌رسد که دندان پزشک مجبور می‌شود پس از زایمان آن را بکشد. گاهی پر خونی لثه ها در دوران بارداری باعث می‌شود یک پوسیدگی سطحی با درد شدید بروز کند ولی دندان پزشک می‌داند با چه روشی درد را تسکین دهد تا دندان در شرایط مساعدی قرار بگیرد. توصیه می‌شود خانم‌های باردار در صورت بروز دندان درد زمان را از دست ندهند و سریع تر به دندان پزشک مراجعه کنند تا قبل از عمیق شدن پوسیدگی بتوان کاری انجام داد./سلامتی
نوشته اولین بار در پدیدار شد.
نکات مهم درباره بهداشت دهان و دندان در دوران بارداری
اصولاً پزشکان توصیه می‌کنند بارداری ناگهان و بی برنامه نباشد و از چند ماه قبل برای آن برنامه ریزی شود.از تغذیه صحیح و خوردن مکمل های غذایی گرفته تا درمان بیماری های احتمالی. مراجعه به دندانپزشک هم باید در همین برنامه‌ریزی قرار بگیرد. مهم نیست مشکل دندانی دارید و احساس درد می‌کنید یا نه، همین که تصمیم به بارداری گرفتید باید سراغ دندانپزشک تان بروید تا همه هایتان را معاینه کند و پوسیدگی ها ترمیم شود. گاهی ممکن است یک پوسیدگی سطحی وجود داشته باشد و هیچ درد یا آزاری از آن احساس نکنید ولی همین مشکل کوچک در دوران بارداری می‌تواند به دردی غیرقابل تحمل تبدیل شود و امان تان را ببرد.
مشکلاتی که ناگزیر است
زمان بارداری بعضی از مشکلات خواه نا‌خواه برای دهان و دندان ها به وجود می‌آید که بخشی از آن به دلیل تغییرات هورمونی است. از آغاز دوران بارداری سطح بعضی هورمون ها در بدن تغییر می‌کند و همین تغییرات هورمونی باعث پر خونی در رگ ها می‌شود. لثه های پر خون یکی از مشکلاتی است که زنان در دوران بارداری با آن مواجه می‌شوند.
در این زمان لثه ها حساس هستند و خیلی زود دچار خونریزی می‌شوند. البته پر خونی لثه در دوران بارداری یک مشکل طبیعی است ولی التهاب لثه می‌تواند باعث حساسیت لثه ها و دردناک شدن آن‌ها شود و بنابراین خانم های باردار با ملایمت مسواک بزنند یا از نخ کشیدن دندان ها امتناع کنند که عواقب آن باقی ماندن ذرات غذا لا‌به‌لای دندان ها و پوسیدگی تدریجی دندان ها در قسمت‌های پایینی است.
از سوی دیگر در دوران بارداری بخشی از مواد معدنی برای رشد جنین مصرف می‌شود و کمبود مواد معدنی برای مادر را در پی دارد. البته پر خونی بدن هم به کاهش غلظت مواد معدنی کمک می‌کند. کمبود کلسیم، فسفر و فلوراید می‌تواند روند پوسیدگی دندان ها را سرعت ببخشد و برای مادری که دندان های سالمی ندارد، دردسرساز شود.
بهداشت مضاعف لازم است
با توجه به شرایط خاص دوران بارداری که دندان ها بیش از قبل مستعد پوسیدگی هستند باید مادر مراقبت ویژه از دندان ها داشته باشد. مسواک زدن و نخ کشیدن دندان ها بعد از هر وعده غذایی اگرچه در هر شرایطی مهم است ولی در دوران بارداری اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و باید با دقت بیشتری انجام شود. استفاده از دهان شویه هم برای زنان باردار ضروری است. البته محلول های دهان شویه که مخصوص دوران بارداری باشد وجود ندارد ولی دهان شویه های معمول که در شرایط عادی توصیه می‌شوند، برای این دوران هم مناسب است. فقط باید دقت شود دهان شویه ای که انتخاب می‌شود غیر الکلی باشد.
توصیه به مادران باردار این است که بعد از هر مسواک زدن و به خصوص شب ها قبل از خواب حتما از دهان شویه استفاده کنند. یکی دیگر از مشکلاتی که در دوران بارداری خانم ها با آن درگیر می‌شوند بوی بد دهان است که آن هم غیر طبیعی نیست ولی با استفاده منظم از مسواک، نخ دندان و دهان شویه می‌توان این مشکل را بر طرف کرد. التهاب و پر خونی لثه ها گاهی تا دوران شیردهی هم ادامه دارد. این التهاب نیازی به درمان ندارد و خود به خود برطرف می‌شود ولی پوسیدگی دندان ها را سرعت می‌بخشد.
۳ ماهه های خطرناک
۳ ماه اول بارداری، ۳ ماه خطرناکی است و عملیات ترمیمی یا کشیدن دندان می‌تواند به جنین آسیب وارد کند. مواد بی حسی از یک سو و استرس دندان پزشکی از سوی دیگر سلامت جنین را به خطر می‌اندازد. معمولا نشستن روی یونیت دندان پزشکی و قرار گرفتن در آن شرایط به خودی خود اضطراب زاست و در دوران بارداری این اضطراب بیشتر خواهد بود. در ۳ ماه اول استرس برای جنین خیلی مضر است و به همین دلیل دندان پزشک سعی می‌کند کاری روی دندان انجام ندهد.
۳ ماه آخر هم ۳ ماه خطرناکی محسوب می‌شود، چون اضطراب در این ماه‌ها می‌تواند زایمان زودرس در پی داشته باشد. ۳ ماه میانی بارداری جنین در رحم محکم تر شده و نسبت به ماه‌های دیگر کم خطرتر است ولی باز هم هر کاری باید با احتیاط انجام شود. البته طبیعی است که در طول دوران بارداری احتمال دندان درد شدید برای هر کسی می‌تواند وجود داشته باشد و اگر پیش بیاید قابل تحمل نیست. در چنین شرایطی بهترین راه‌حل مراجعه به دندانپزشک است.
معمولا در این مواقع اگر درد شدید باشد با مشورت دکتر متخصص زنان استامینوفن ساده تجویز می‌شود و روی دندان پانسمان قرار داده می‌شود تا درد آن آرام شود. به این ترتیب مادر می‌تواند تا پایان دوران بارداری با دندان پوسیده مدارا کند و بعد از زایمان درمان ترمیمی را آغاز کند. البته در بعضی مواقع که دندان درد شدید است و عصب دندان آسیب دیده درمان‌های خاص و محافظه کارانه‌ای انجام می‌شود و عصب را نیمه از بین می‌برند تا درد آرام شود. اگر دندانپزشک مجبور به استفاده از مواد بی حس کننده باشد از موادی استفاده می‌شود که حاوی لیدوکائین ساده است و اپی نفرین ندارد، چون اپی نفرین با انقباضاتی که ایجاد می‌کند، مشکل ساز خواهد شد.
مراقبت از دندان با سبزیجات
همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. معمولا در دوران بارداری پزشک زنان توصیه‌های لازم را به مادر می‌کند تا کمبود مواد معدنی جبران و استحکام دندان ها حفظ شود. در این دوران بیشتر پزشکان با توجه به وضعیت مادر مصرف کلسیم و ویتامین C را توصیه می‌کنند و مادران نباید در مصرف این داروها سهل انگاری کنند، چون علاوه بر سلامت و رشد نوزاد سلامت دندان ها هم به این موضوع وابسته است.
در کنار مصرف قرص های ویتامین و مواد معدنی تغذیه مناسب هم اهمیت ویژه ای دارد. زنان باردار باید مواد غذایی سرشار از کلسیم را بشناسند و در رژیم غذایی شان بگنجانند. کرفس، هویج و کلم، به خصوص کلم بروکلی، منابع خوبی برای کلسیم هستند. چغندر قرمز هم کلسیم قابل توجهی دارد و معمولا خوردن لبو توصیه می‌شود. در کل سبزی هایی که ساقه زیرزمینی دارند و ساقه آن‌ها مصرف می‌شود مواد معدنی بیشتری از خاک جذب می‌کنند و منابع بهتری برای جبران کمبودهای دوران بارداری هستند.
خود درمانی ممنوع
بعضی ها فکر می‌کنند داروهای گیاهی هیچ ضرری ندارند. گرچه این داروها نسبت به داروهای شیمیایی کم عارضه تر هستند ولی نمی‌توان مطمئن بود که هیچ ضرری نداشته باشند. مثلا گل میخک که برای تسکین درد دندان توصیه می‌شود به دلیل داشتن ماده شیمیایی اوژنول می‌تواند تحریک کننده باشد. اسپری های بی حس کننده خانگی هم معمولا الکل دارند و می‌توانند برای مادر و جنین خطر ایجاد کنند. بهتر است زنان باردار سراغ این روش ها نروند و در صورت بروز دندان درد به دندانپزشک مراجعه کنند.
مواردی پیش آمده که مادر چون فکر می‌کند در این شرایط دندان پزشک هیچ کاری نمی‌تواند برای او انجام دهد به درمان های خانگی آسیب رسان رو می‌آورد و دندانی که با یک پانسمان ساده می‌توان تا پایان بارداری حفظش کرد و بعد به ترمیم آن پرداخت به حدی می‌رسد که دندان پزشک مجبور می‌شود پس از زایمان آن را بکشد. گاهی پر خونی لثه ها در دوران بارداری باعث می‌شود یک پوسیدگی سطحی با درد شدید بروز کند ولی دندان پزشک می‌داند با چه روشی درد را تسکین دهد تا دندان در شرایط مساعدی قرار بگیرد. توصیه می‌شود خانم‌های باردار در صورت بروز دندان درد زمان را از دست ندهند و سریع تر به دندان پزشک مراجعه کنند تا قبل از عمیق شدن پوسیدگی بتوان کاری انجام داد./سلامتی
نوشته اولین بار در پدیدار شد.
نکات مهم درباره بهداشت دهان و دندان در دوران بارداری